ششم جدی، مصادف است با سی و ششمین سالروز هجوم قشون سرخ شوروی سابق به افغانستان. به باور بسیاری افغان ها، ورود نیروهای شوروی به تاریخ ششم جدی سال ۱۳۵۸ خورشیدی، سر آغاز جنگ های خونین در افغانستان بود.

نمایندگان روسیه، چین و پاکستان؛ در نشستی سه‌جانبه به تاریخ هفت جدی سال روان در مسکو، اعلام آمادگی کردند که برای رسیدن به صلح در افغانستان، بعضی چهره‌های گروه طالبان را از فهرست افراد مشمول در تحریم خارج کنند.

روسیه، چین و پاکستان همچنین هشدار داده ‌اند که نفوذ گروه داعش در افغانستان، روبه افزایش است و اوضاع امنیتی در این کشور نیز در حال وخیم‌تر شدن است. دعوت نشدن از دولت افغانستان در این نشست، باعث اعتراض افغانستان شده است.

وزارت خارجه روسیه گفته که سه کشور، همچنین موافقت کردند که از افغانستان هم برای نشست‌های بعدی دعوت کنند. ماریا زخارووا  سخنگوی وزارت خارجه روسیه که پس از پایان این نشست، با خبرنگاران صحبت می‌کرد گفت: “هر سه کشور روی بدترشدن اوضاع امنیتی افغانستان صحبت کردند. آنها همچنین روی یک چارچوب انعطاف‌پذیر برای خارج کردن نام‌های شماری از چهره‌ها از فهرست‌های سیاه برای تقویت مذاکرات صلح میان کابل و جنبش طالبان توافق کردند.”

این در حالی است که اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان، ماه گذشته از سازمان ملل خواست تا نام آن عده از رهبران طالبان  که از خشونت دست نمی کشند را، وارد فهرست‌ تحریم‌های این سازمان کند، که بیانگر عقب‌گرد در گفتگوهای صلح میان دولت افغانستان و طالبان بود.

احمد شکیب مستغنی سخنگوی وزارت خارجه افغانستان، از عدم حضور افغانستان در نشست سه‌جانبۀ مسکو انتقاد کرد و گفت:  “بررسی وضعیت افغانستان در غیاب افغان‌ها، ولو با نیت نیک صورت گیرد، از یک طرف نمی‌تواند به بررسی واقع‌بینانۀ وضعیت کمک کند و از طرف دیگر، سوال‌های جدی را در خصوص هدف این نوع مجالس نزد افغان‌ها به وجود می‌آورد.” او تاکید کرد که وزارت خارجۀ کشورش “ابهام در مورد هدف این مجلس و عدم هماهنگی با افغانستان” در این خصوص را “نگران‌کننده” دانسته و از برگزارکنندگان آن توضیح می‌خواهد.

مسکو گفته که با گروه طالبان، به هدف حفاظت از امنیت شهروندانش، تقویت روند صلح افغانستان و مبارزه علیه داعش در تماس است.

  با اين مقدمه و معلومات به ارتباط نشست سه جانبه در مسکو، حالا می پردازیم به اینکه چرا این رویداد با شش جدی ١٣٥٨ شباهت دارد. این مقایسه و شباهت را از دو دیدگاه می توانیم ارزيابى کنيم؛ اول از نظر شرایط آن زمان و علاقه مندی روس ها به افغانستان و تجاوز به این کشور؛ و دوم از نظر اینکه آیا بازهم امریکا می خواهد یک تلک دیگر مانند “تلک خرس” قبلی برای روس، ایران و چین در افغانستان بسازد. 

سخنگوى قبلی وزارت دفاع جنرال عظيمى در مورد عوامل تجاوز شوروی سابق به افغانستان چنین گفته است: “زماني كه رقابت ميان پيمان ناتو و ورشو بالا گرفت و شوروى ها از نظر جغرافيايى در وضعيت خوبى قرار نداشتند و همچنين گرايش دولتمردان افغان به سوى غرب، از عوامل اعزام نيروهاى روس به افغانستان بود.”

از نظر شرایط ، حالا عین شرایط ٦ جدی سال ١٣٥٨ برای روس ها در افغانستان به وجود آمده است؛ نیرو خارجی خصوصاً  نیروهای امریکایی در افغانستان وجود دارند و دولتمردان افغانستان بنابر نیازمندی که کشور به کمک های مالی و نظامی دارد، به کشورهای غربی و امریکا گرایش و ارتباطات بسیار قوی داشته و حتی با بعضی کشورها پیمان های همکاری استراتیژیک امضا نموده است. این وضعیت، خود باعث نگرانی سایر قدرت های منطقی ای و جهانی از جلمه روس و چین شده است. و همانطوریکه روس ها در ٦ جدی ١٣٥٨ نظر به شرایط و حساسيت های نظامی و سیاسی أوضاع منطقه، دست به تجاوز به افغانستان زدند، حالا نیز با تکرار همان حالات و شرایط، با برگزاری نشست در غیاب افغانستان، به یک نوع تجاوز و اقدام خلاف عرف دیپلماتیک دست زده و در همکاری با قدرت های منطقه خصوصا چین  و ایران، در حال تشکیل نمودن یک جبهه علیه غرب و امریکا به نظر می رسد.

دوم از نظر اینکه آیا بازهم غرب و امریکا می خواهند یک چال و تلک بسازند برای قدرت های منطقه و رقبای خویش در أفغانستان تا آنها را از نظر اقتصادی ضعیف ساخته و نگذارند تا در آینده رقیب امریکا در مسایل جهانی باشند؛ بايد گفت طوریکه دیده میشود روس، چین و ایران با ترس از داعش دست به دامن طالبان شده اند و گمان ها بر این است که در پشت پرده، قدرت های غربی حتی ترکیه همپیمان امریکا داعش را غیرمستقیم همکاری می کنند. تماس با طالبان از طرف کشورهای متذکره، مصارف نظامی و اقتصادی گزاف را در درازمدت می خواهد؛ طوریکه سفیر و نماینده روسیه در افغانستان اعتراف کرد که بخاطر حفظ نیروهای خویش و دور ساختن داعش از سرحدات شمالی افغانستان با طالبان در تماس می باشند؛ آيا اين کار در آینده باعث مداخلۀ مستقیم در امور افغانستان خواهد شد؟

بناءً با در نظرداشت دو مشخصه اى که ذکر گردید، شرایط بازهم شروع یک رقابت خطرناک قدرت های بزرگ منطقه ای و جهانی را در افغانستان نشان می دهد، که در گذشته باعث مداخلۀ مستقیم روس ها در افغانستان شده بود و روس ها به دام یک جنگ طولانی با غرب در افغانستان گیر مانده اند؛ آیا بازهم ما به طرف همان وضعیت روان هستیم؟ درین صورت بازنده و متضرر اصلی این رقابت و بازی سیاسی، مردم و ملت رنج دیدۀ افغانستان خواهد بود؛ زیرا یکبار ما قربانی مانع شدن روس ها به آب گرم شدیم؛ آیا این بار قربانی دست یافتن امریکا به منابع منطقه و کنترول نفوذ امریکا بر روس و چین خواهیم شد.

يادداشت: این مقاله بيانگر نظر نویسنده است، پژواک در قبال آن مسووليتى ندارد.

Visits: 3