دود ريکشا ها درکندز فضا را آلوده ساخته است

کندز(پژواک،٣ جوزا٩١) : زمانى که تاريکى شب جايش را به روشنايى ميگذارد، صداى دلخراش ريکشا ها توام با دود غليظ، در گوشه و کنار شهر کندز طنين مى افگند و سکوت صبحگاهان را در هم مى شکند.

ديرى نمى گذرد که تعداد اين نوع عراده جات در کنار ساير موتر ها بيشتر شده و دود غليظ آن شهر را مى پوشاند.مردم در گوشه و کنار شهر، ريکشا ها را توقف داده و توسط آن به سوى منزل مقصود ميروند.

ریکشا ها با انواع مختلف از قبيل گُل ، بیرق افغانستان و پارچه ها وپرزه های زینتی تکه يى وآهنى مزین بوده و مهمتر اینکه اکثر آنها تیپ نیز دارند تا توجه راکبین را بخود جلب کنند.

از اینکه صدای ریکشا بلند است، بنابرآن در تیپ اکثر آهنگهای محلی چون میر مفتون ، فیروز کندزی وسایر هنرمندان محلی با آواز وموزیک بلند طنين مى افگند تا باشد که صداى دلخراش ريکشا را تحت تاثير بگيرد.

در جاهاى مختلف ريکشا ها، جملاتى” ازمحبت خارها گُل ميشود”،” چشم بد دور” ، “محبت گناه نيست” ورسامى هاى مانند قلب تير خورده، تصاوير دختران وپسران فلم هاى هندى و عکس پرندگان مانند عقاب در حالت پروازنيز به چشم ميخورد.

در کنار ريکشا هاى سوارى،ريکشا هاى باربرى( زرنج) نيز در محلاتى از شهر توقف میکنند و راه بندى را به ميان مى آورند.

دراين وضعيت، کارپوليس ترافیک سنگينتر میشود، چون به گفتۀ مديريت ترافيک، اکثرریکشارانان به قوانین ترافیکی تن نمی دهند،میخواهند از محلاتى در داخل شهر عبور کنند و باعث ازدحام شوند که رفتن به آنجا منع است.

مديريت ترافيک کندز از اين وضعيت ابراز نگرانى نموده، ميگويد که شمار ريکشا ها نسبت به گذشته بيشتر شده و بر ازدحام ترافيکى افزوده است.

عبدالکریم لنگری مدیر ترافیک کندز به آژانس خبری پژواک گفت که سال گذشته، تعداد ریکشاها به ٢٥٠٠ عراده ميرسيد، اما حالا تعداد آنها از سه هزارهم تجاوز ميکند.

به گفتۀ لنگری از این تعداد ریکشاها تنها کمتر از٢٠٠ عراده آن اسناد قانونی دارند وبقیه به شکل غیر قانونی فعالیت مينمايند.

وی میگوید که ریکشاها اکثر به شکل پرزه از ولایت ننگرهار ویاهم پاکستان وارد میشود وسپس در کندز بسته بندی شده و به کار مى افتند.

مديرترافيک علاوه ميکند که افزایش بیش ازحد ریکشاها در داخل شهر، باعث درد سر براى آنها شده است.

لنگرى می افزاید : (( شما با موجوديت بیش از سه هزار ریکشا وچهار هزار موتر ديگر در یک شهر کوچکى مانند کندز که نفوس تخمينى آن به بيش از سه صد هزار تن ميرسد، خود قضاوت کنید که چه مشکل اتفاق خواهد افتاد . ریکشاها اکثر باعث بی نظمی میگردند ، در جای معین توقف نمی کنند ، قوانین ترافیکی را مراعات نمی نمايند که این واقعاً یک درد سر برای ماست . ))

اما ريکشا رانان ميگويند که اگر مديريت ترافيک ريکشا ها را جمع کند، آنها بيکار مانده و با مشکلات اقتصادى دست و گريبان خواهند شد.

پاینده محمد ۳۵ ساله باشنده منطقه سه درک شهرکندز که از دوسال بدينسو ريکشا رانى ميکند، میگوید، تنها راهى که از آن طریق فامیل خود را اعاشه میکند درآمد همین ریکشا است .

وی به پژواک گفت: (( بيادر! مردم خو ميگن که ريکشا ها صداى خراب دارن و دود ميکنن، مگم همى ريکشا است که توسط آن برى زن و اولادم نان پيدا ميکنم! اگه ريکشا ها ره جمع کنن، ما چه کنيم؟))

اين ريکشا ران علاوه ميکند که شش عضو فاميل دارد، اطفالش به مکتب ميروند و به نان و لباس نياز دارند، يگانه نان آور خانه خودش است، روزانه تا پنجصد افغانى عايد ميکند و مصرف خانه را پوره مينمايد، اگر دولت ريکشا ها را جمع کند، در حق آنان جفا خواهد بود.

پاینده محمد مى افزايد :« همی که دود غلیظ ریکشا وصدایش دیگه مردمه خسته کده ، آفرین ما که تمام روز همی دوده تنفس میکنیم وهمی صدا را میشنویم ،اما مجبور هستیم ، اگه ريکشا ها ره جمع کنن، دیگه مجبور از شرم روزگار یگان طرف فرار کنیم ؛ چرا که پیدا کردن کار هم ساده نیست !»

وى میگوید که سی هزار افغانی پس انداز داشت که آنرا ریکشا خرید وتابه حال از عواید ریکشا فامیل خود را اعاشه میکند .اگر دولت براى شان زمینه کار را در سایر بخشها فراهم سازد،ریکشا را فروخته ومصروف کار دیگر خواهد شد.

اين راننده پذيرفت که ريکشايش اسناد ندارد و گمرک هم نشده و آنرا از يک دکان بعد از بسته بندى، خريده است، از اينکه مديريت ترافيک تا حال به آنها امر توقف را نداده ، ضرورت براى مراجعه به ترافيک نيز احساس نشده است.

از سوى ديگر، راکبين ميگويند که کرايه ريکشا نسبت به ساير موتر ها ارزان است و براى شان اقتصادى تمام ميشود . تکسی تنها در مرکز شهر فعاليت ميکند ،حالانکه ریکشا در بیشتر محلات شهر قابل دسترس بوده و به مردم سهولت ايجاد نموده است.

نجیب الله ۲۹ ساله باشنده منطقه کندک عنایت شهر کندز که در نزدیک چوک بندر خان آباد اين شهر دکان خوراکه فروشی دارد،میگوید که خانه وی؛ از مرکز شهر تقریباً پنج کیلومتر دوراست و همه روزه توسط ريکشا با دادن ٢٠ افغانی از خانه به دکان خود رفت وآمد میکند .

وی افزود: (( والله ریکشا گرچه دود داره وصدای بد هم داره، اما خوبیش ده ای اس که صبح وشام وهر وخت پیدا میشه ودیگه ایکه کرایه اش ارزان اس ، مثلاً موترهاى سراچه و سوزوکى از یکطرف ازخانه تا دکان بیست افغانی میگیره، اما ریکشا ده افغانی میگیره ، دیگه ای که موتر بسیار کم وخت پیدا میشه ، مگر ریکشا هر وخت اس.))

اين دکاندار علاوه ميکند که گاهى اتفاق مى افتد که اگر موتر پيدا نشود ، مجبور ميشود که تکسى را دربست در مقابل ١٥٠ افغانى به کرايه بگيرد که اين براى شان غير اقتصادى تمام ميشود.

اما شمارى از مردم به علت دود ريکشا و ساير عراده جات ، از پوز بند در شهر کندز استفاده ميکنند.

سميع الله که در منطقه کنجاره بازار شهر کندز کراچى ترکارى فروشى دارد، ميگويد، وقتى که در شهر کراچى رانى ميکند، آب و هوا آنقدر آلوده است که انسان را گنگس مينمايد، از همين جهت او از پوزبند استفاده ميکند.

وى گفت: ((ما صداى خراب ريکشا ره تحمل داريم، مگر دود آن انسانه مريض ميسازه و شُش ها ره خراب ميکنه!))

ادارۀ محيط زيست نيز ميگويد که تمام عراده جات بخصوص ريکشا ها دود غليظ توليد نموده و باعث آلودگى محيط ميگردند و بايد براى آن راه حل پيدا شود.

صدرالدین “سیاح ” ریيس اداره حفاظت از محیط زیست کندز ميگويد که نهاد های مسوول، نباید اجازه فعالیت به ریکشاها را بدهند وهرچه زودتر باید آنها را از شهر جمع نمايند.

وی پژواک گفت که آنها بارها درین مورد به مدیریت ترافیک مکتوب ارسال کرده تا جلو فعالیت ریکشاها را بگیرد ،اما تابه حال درین رابطه هیچ اقدام صورت نگرفته است.

اما مدير ترافيک ميگويد: (( والله اکثر ریکشا داران غریب وبیچاره هستند؛ازهمین طریق یک لقمه نان پیدا میکنند، اگر ما این ریکشا ها را هم از ايشان بگیریم دیگر چاره زندگی ندارند، اما تلاش داریم که یک راه حل مناسب پیدا کنيم که هم ریکشاداران صدمه نبینند وهم جلو فعالیت غیر قانونی آنها گرفته شود. ))

اوافزود که مدیریت ترافيک با پلان مشترک شاروالی ومدیریت ترانسپورت در نظر دارد که با تهيۀ یک لایحه مشخص، بتواند هم جلو ورود ریکشاها را بگیرد وهم تمامی ریکشاهايی را که به شکل غیرقانونی فعالیت دارند جمع آوری کند.

او خاطر نشان کرد که اقدام آنان، بخاطرجمع آوری ریکشاها تا زمانى موثر نخواهد بود که جلو ورود آنها از خارج گرفته نشود.

گفتنى است که هزاران ريکشا در شهر هاى جوزجان، هرات و تخار نيز فعاليت دارند که مشکلات مشابه را به مردم به بار آورده و باعث آلودگى محيط زيست ميشود.اما ريکشا رانان بار ها در اين ولايات در اعتراض به جمع آورى ريکشا هاى شان مظاهره نموده اند.