زبان

آیا حساب کاربری در سایت پژواک ندارید؟

برای اشتراک اینجا کلیک کنید.

طويانه؛عامل چالش هاى اجتماعى و جرايم

طويانه؛عامل چالش هاى اجتماعى و جرايم

author avatar
3 Aug 2013 - 09:09
طويانه؛عامل چالش هاى اجتماعى و جرايم
author avatar
3 Aug 2013 - 09:09

کابل (پژواک،١٢اسد ٩٢): يک تحقيق تازه نشان مى دهد که طويانه و مصارف گزاف عروسى ها در افغانستان، در کنار ساير مشکلات اجتماعى و خشونت ها ، در برخى موارد سبب جرايمى چون سرقت ، خودکشى، اعتياد به مواد مخدر وغيره شده است.

طويانه آن مقدار پولى را گويند که پدر و يا فاميل دختر از داماد و يا فاميل داماد اخذ مى کند و صلاحيت مصرف آن نيز در اختيار فاميل دختر باشد.

اين عمل غيرشرعى و ناجايز که مى توان آنرا دخترفروشى عنوان کرد ، از گذشته ها بين شمار زياد مردم افغانستان رواج دارد .

برخى مردم در حالى طويانه را به نام مهر ياد مى کنند که مهر حق شرعى زن است که از سوى شوهر به شکل موجل و معجل به خانمش داده مى شود.

در کنار اخذ طويانه که بنام شيربها ، گله ، ولور و غيره نيز ياد مى شود ، مصارف مراسم اکثريت عروسى ها در افغانستان چون  پذيرايى از مهانان و غيره که بعضا خيلى ها کمرشکن مى باشد ، نيز بر عهده داماد و فاميل او مى باشد .

مشارکت رسانه هاى آزاد متشکل از آژانس خبرى پژواک، کليد گروپ ، روزنامۀ هشت صبح و موسسۀ نشراتى سبا، در ولايات کابل ، ننگرهار، بلخ ، هرات ، قندهار، غزنى ، خوست و باميان  با ٢٠٠  تن که ٣٠ در صد آنان را زنان تشکيل مى دهند، در مورد طويانه گفت و گو نموده است.

افراد  تحصيل يافته ، بى سواد و بين سنين ١٨ تا ٦٥ سال شامل مصاحبه شونده گان مى باشند.

به اساس معلومات مصاحبه شونده گان، برخى مردم طويانه نمى گيرند اما شمارى زياد آنها مقدارى پول به عنوان طويانه اخذ مى کنند .

مصاحبه شونده گان، پايين ترين رقم طويانه را  ٥٠ هزار افغانى و بلند ترين رقم آن را يک مليون و دوصد هزار افغانى خوانده است .

يافته هايى اين نظر خواهى نشان مى دهد که تا حال بلند ترين رقم طويانه در باميان يک ميليون افغانى، در هرات ١،٢ ميليون افغانى، در کابل بيش از  يک ميليون افغانى ، در بلخ ٩٠٠ هزار افغانى ، در غزنى ١،٢ ميليون افغانى ، در خوست ٧٠٠ هزار افغانى و در ننگرهار ٤٠٠ هزار افغانى بوده است. 

پنج تن از مصاحبه شونده ها در ولايات مختلف ، گرفتن پول به عنوان طويانه را به هدف  تهيۀ جهيز( وسايل خانه و غيره براى دختر  از سوى فاميل دختر) کار خوب دانسته اما متباقى آنها اين عمل را نکوهش نموده و آنرا عامل مشکلات گوناگون عنوان کرده اند.

رو آوردن به مواد مخدر ، انجام کارهاى شاقه در خارج از کشور ، خودکشى ، سرقت، طلاق و تفريق ، محروم شدن جوانان از ازدواج ،بيمارى هاى روانى ، مشکلات خانواده گى و فرار دختران از منزل از مشکلاتى است که مصاحبه شونده ها از آن يادآور شده اند.

اعتياد و کارهاى شاقه در خارج از کشور

٢٢ در صد مصاحبه شونده گان گفته اند که طويانه و مصارف زياد عروسى ها سبب مشکلات اقتصادى خانواده ها مى شود و جوانان براى دريافت پول مجبور به مهاجرت هاى غيرقانونى و کارهاى شاقه در بيرون از کشور مى شوند.

همچنان سه در صد مصاحبه شونده ها گفته اند که شمارى از جوانان افغان حين اين مسافرت ها جان هاى شان را از دست مى دهند و برخى هم به مواد مخدر رو مى آورند .

رو آوردن به مواد مخدر

عزيز ٣١ ساله يک تن از اين افراد و باشندۀ  شهر کابل که در حال حاضر در شفاخانۀ صحت روانى و معتادين کابل تحت تداوى قرار دارد، مى گويد :” نامزد بودم و خانواده خسرم مبلغ ٩٠٠ هزار  افغانى طويانه و در ضمن طلا، لباس، عروسى درهوتل و… بالايم گذاشت، چون نامزدم را خيلى دوست داشتم ، مجبور شدم به خاطر پوره كردن طويانه و مخارج عروسى به ايران بروم، در آنجا ، يک رفيقم گفت كه اگر از ترياک استفاده كنم، ضمن اين كه از طرف شب در حال کار کردن خوابم نمى برد،كار زياد كرده و پول بيشتر به دست آورده ميتانم ، تا اين كه كم كم به مواد مخدر معتاد شدم.”

در همين حال، غلام حيدر باشندۀ شهر کابل و يک تن ديگر از معتادان  مى گويد:” هفت سال مى شود كه  نامزد استم، خانوده خسرم بالايم  ٥٠٠ هزار افغاني طويانه تعيين كرده ، چون پول طويانه را نداشتم ، براى پيدا كردن پول به ايران رفتم، در آنجا با رفقاى بد دچار و معتاد شدم.”

به گفتۀ غلام حيدر، تا زمانى که ترک اعتياد نکند، نمى تواند با نامزدش عروسى کند ، زيرا خسرش ترک اعتياد را شرط براى انجام عروسى گذاشته است .

مواجه شدن با مرگ   

جاوید یک تن از باشندگان ولسوالی سیدخیل ولایت پروان می گوید که برادرش(فهيم) حدود يک و نيم سال قبل ، براى پيدا کردن پول طويانه ( ١٥٠ هزار افغانى ) و ساير مخارج عروسى به ايران رفت و حدود يک ماه قبل  حين بازگشت  از ايران، با چهار تن از همراهانش از سوى افراد ناشناس در مربوطات ولايت غزنى در مسير راه کابل – قندهار به قتل رسيد.  

به گفتۀ جاوید، افراد ناشناس، اين پنج تن را ”  به شکل بی رحمانه و  با استفاده از سنگ و چوب”  کشته و پول آنها را برده بودند.

موصوف گفت که برعلاوه فهيم دو تن ديگر از اين افراد نيز نامزد بودند و براى پيدا کردن پول طويانه به ايران رفته بودند.

همچنان محمد حامد باشنده اصلى ولسوالى چک ولايت ميدان وردک که فعلا در کمپنى شهر کابل زنده گى دارد، در فورم نظرخواهى خود نوشته است : ” يک جوان حدود ٢٥ ساله باشندۀ قريۀ مُمد ولسوالى چک که به خاطر پيدا کردن پول طويانه (  ٤٠٠ هزار افغانى ) و ديگر مخارج عروسى به ايران رفته بود، چهار سال پيش در يک حادثۀ شارتى برق در ايران جان داد.” مسافرت هاى طولانى

رحيم باشندۀ ولسوالى گيرو ولايت غزنى که حدود سه ماه پيش از ايران برگشته و حدود دو ماه قبل عروسى کرده است، مى گويد:” پنج سال را در ايران گذشتاندم و يک ميليون افغانى با خود آوردم، ولى پولم بسنده مخارج عروسى ام  نشد، بعد زمينم را به گرو دادم و عروسى ام را به سر رساندم، اما حال بيكار استم و بيكارى زياد سخت است ، مجبور هستم دوباره ايران بروم.”

به گفته او، فاميل خسرش ١،٢ ميليون افغانى به عنوان طويانه از وى گرفته و چهارصد هزار افغانى مصارف مراسم عروسى وى شده است .  

در حال حاضر بيش از پنج ميليون افغان در حال مهاجرت به سر مى برند که اکثر آنها در پاکستان وايران مى باشند.

خودکشى

دو در صد مصاحبه شونده ها به مشارکت رسانه هاى آزاد گفته اند که طويانه و مصارف زياد عروسى حتى سبب خودکشى ها مى شود .

ذکى باشندۀ ريگريشن دشت برچى شهر کابل شخصى است که در عمر سى سالگى به دليل عدم دريافت پول براى مصارف عروسى و طويانه خود را حلق آويز کرده است .

مهدى برادر ذكى مى گويد  که برادرش در شب هفتم ماه جوزا  به دليلى خودکشى کرد که توان دريافت پول طويانه ( ٢٥٠ هزار افغانى ) و مصارف عروسى  را نداشت. 

مهدى مى گويد :” ذكى از سه سال به اين سو نامزد بود، مدت يک و نيم سال از لفظ گيرى اش گذشت تا توانست  مراسم شيرينى خورى اش را به انجام برساند و اكنون يک سال و شش ماه ديگر مى گذشت كه نتوانستيم عروسى کنيم و اين واقعه رخ داد.”

وى ادامه مى دهد:”  ذكى هنگام شب در خانه با  پدرم  روى موضوع عروسى خود جنجال كرد، فردايش ، نزديكى هاى شام زمانى كه از مكتب آمدم، ناگهان او را در پسخانه يافتم كه خود را با دستمال چهار خانه با يكى از وسايل سپورتى، خود را  آويزان كرده و جان داده است. “

به گفتۀ وى،  ذکى به دليلى با پدرش جنجال کرد که  پدرش از او مى خواست تا براى مصارف عروسى  پول را از بانک قرض گيرد  اما ذکى قبول نمى کرد و مى گفت که باز پرداخت قرضه کار دشوار مى باشد .

مشارکت رسانه هاى آزاد تلاش نمود تا آمارى در مورد خودکشى هاى ناشى از طويانه در سطح کشور را بدست آورد اما رياست مبارزه با جرايم جنايى وزارت داخله اين آمار را ارايه نکرد. سرقت براى دريافت طويانه   

به گفته چهار در صد  مصاحبه شونده ها ،  طويانه و مصارف گزاف عروسى ها سبب مى شود  که برخى جوانان براى بدست آوردن پول به کارهاى خلاف قانون چون سرقت و حتى خود کشى دست زنند.   

حسن باشندۀ ولسوالى سيد كرم ولايت پكتيا، شخصى است كه به اتهام حمله بر راننده به هدف سرقت موتر براى  به دست آوردن پول طويانه و مصارف عروسى ، در توقيف پوليس کابل قرار دارد.

حسن در جريان تحقيقى که  به تاريخ ١١ بر ١٢ ماه  حمل سال روان  از سوى شعبه کشف قوماندانى امنيه کابل انجام شده ، گفته است ، به دليلى که خسرش براى پرداخت پول طويانه ٢٠ روز وقت داده بود ، مجبور شد که براى بدست آوردن پول پلان سرقت موتر را طرح کند.

وى در جريان تحقيق گفته است : ” مه و حمید براى يک عراده موتر دست داده ، او ايستاده کرد برايش گفتم که به طرف ارزان قيمت چهارراهى ماموريت ميرى ، دريور کرولا برايم گفت که ٣٠٠ افغانى مى روم ، من در ست عقب نشستم و حميد را گفتم که در سيت پيش روى سوار شود ، طرف ارزان قيمت آمديم ، در قسمت چهارراهى ماموريت که رسيديم براى دريور گفتم که ايستاده کن ، دريور ايستاد کرد ، من برايش گفتم که موتر خود را بان و خودت از موتر پايين شو، موتروان کرولا جنجال کرد و صدا کرد ، مردم کمکش کرد ،چوکيدار متوجه شد ، روشنى چراغ را به موتر انداخت ، من و حميد از موتر پايين شديم ، فرار کرديم ، در ميدانى که فرار مى کرديم پوليس دستگيرم کرد.”

اين اظهارات نوشتارى حسن است كه در اوراق تحقيقش ذكر شده ، اما موصوف در گفت و گوى مستقيم با مشارکت رسانه هاى آزاد در توقیف خانه قوماندانی امنیۀ کابل  مدعى شد که پوليس وى را مجبور به اين اقرار نموده است .

موصوف مى گويد که سه ماه پيش نامزد شده ، طويانه نامزدش ٦٠٠ هزار افغانى بود  و مصارف عروسى نيز به دو صد هزار افغانى مى رسد ،  اما براى دريافت اين پول دست به کدام جرمى نزده است .

 اما محمد عارف امين آمر حوزه دوازدهم پوليس در شهر کابل با رد گفته هاى حسن مى گويد که  پوليس هيچ مجبوريتى ندارد كه از متهمان اظهارات غلط بگيرد.

به گفتۀ وى،  حسن در تحقيقات ابتدايى گفته است که  براى بدست آوردن پول طويانه مى خواست که دست به سرقت موتر بزند.

طلاق و تفريق

پنج در صد کسانى که با مشارکت رسانه هاى آزاد گفت و گو نموده ، گفته اند که طويانه زياد در برخى موارد سبب طلاق و تفريق مى شود.

طلاق و تفريق، جدايى زن و شوهر و فسخ عقد ازدواج را گويند. تفاوت تفریق و طلاق در این است، که طلاق به رضایت شوهر ، ولی تفریق برخلاف رضایت شوهر به حکم محکمه اجرا می شود.

رحيمه رضايى رييس محكمۀ فاميلى ولايت كابل مى گويد که هفتاد در صد جدايى ها بين زن و شوهر و خشونت هاى فاميلى از طويانه منشاء مى گيرد و رو به افزايش مى باشد.  

به اساس معلومات منبع، در سال ١٣٩٠ ، يک صد و پنج  قضيه طلاق ، سال گذشته ١٥٦ مورد طلاق و در سه ماه اول سال جارى ٤٦ مورد طلاق ثبت اين محکمه شده است .

خانم رضايى، خاطر نشان کرد که سال گذشته در محکمۀ يادشده ١٢١ مورد تفريق نيز ثبت شده است .

وى بدون اراييه جزييات گفت که مشکلات اقتصادى ،  عدم آگاهى از قوانين اسلامى ، بى سوادى  وغيره نيز از عوامل جدايى بين زن و شوهر مى
باشد.

درهمين حال، عبدالرازق وكيل گذر قلعۀ بركت منطقۀ يكه توت شهركابل که در حل منازعات مردم محل سهم مى گيرند ، نيز مى گويد که طويانه منشاء اکثر قضاياى طلاق و تفريق مى باشد.

محروم شدن جوانان از ازدواج

به گفتۀ ده در صد  مصاحبه شونده ها ، طويانه سبب مى شود که برخى جوانان از ازدواج محروم شوند.

راضيه ٢٨ساله باشندۀ قريۀ چجين ولسوالى ورس باميان مى گويد که طويانه عامل فرار دختران با پسران مى شود و ” زندگى زن و شوهر را نابود مى سازد. “

وى که از صنف ١٤ دارالمعلمين فارغ شده اما بيکار مى باشد، در فورم نظر خواهى نوشته است  : “من خودم تا هنوز بى شوهرماندم ، علتش اين است که کسى جرئت نمى تواند که خواستگارى ام بييه و از طرف ديگر تحصيلات هم به مه ضرر رسانده ، مردم فکر مى کنند که از من گله (طويانه) بيشتر خواهد گرفت.”

حكيمه باشندۀ ولسوالى استالف كابل نيز مى گويد:” پنجاه سال عمر دارم و تا كنون ازدواج نكرده ام. در وقت و زمانش كه خواستگارانى زيادى داشتم ، خانواده ام طويانه زياد مى گذاشتند ،خواستگارانم نتوانستند ، اين مبلغ را بپردازند .”

به گفته او خانواده اش پنجاه تا شصت هزار افغانى طويانه طلب مى کرد که  در آن زمان پرداخت اين مقدار پول کار دشوار بود.

او مى گويد كه پدر و مادرش فوت کرده و وى در حالى در خانۀ برادرش زندگى مى کند  که برادر و زن برادرش چندان وضعيت خوبى با او ندارد.

مرد سالخورده بنام کريم باشندۀ ولايت بدخشان که از حدود هفت سال به اين طرف در مرستون جمعيت هلال احمر افغانى در کابل به سر مى برد، مى گويد:” مزدورى مردم را مى كردم ، پول نداشتم كه عروسى كنم ، تا حال مجرد باقى ماندم.”

موصوف گفت ، به دليلى در مرستون زندگى مى کند که هيچ قريبى ندارد تا از او مواظبت کند.

رجوع به تعويذ نويسان

برخى از جوانان به خاطر “بازگشايى بخت” و وادار ساختن فامیل دختر برای کاهش پول طويانه به تعويذ نويسان مراجعه مى كنند.

ملنگ ياسين يک تن از تعويذنويسان در بازار ليسۀ مريم خيرخانۀ شهر کابل است که به مردم در بدل پول براى ” بازگشايى بخت” و “کاهش پول طويانه “تعويذ مى دهد.

احمد مجتبى باشندۀ اصلى ولسوالى ميربچه كوت كابل که فعلا در قلعۀ نجارهاى شهر کابل زند ه گى دارد ، مى گويد :” پنج سال مى شود كه نامزد شدم  ، در قدم اول يک صد هزار افغانى طويانه گذاشتند، اما نتوانستم عروسى كنم، بعد از سه سال كه خواستم عروسى كنم ، گفتند كه ده هزار دالر بايد طويانه بپردازم، به همين طور اين مبلغ به ٢٠ هزار دالر بالا رفت. تا اين كه به نزد ملنگ ياسين يكى از ملا های نامدار رفتم.”

به باور وى  “تعويذ و دودوى” ملنگ ياسين موثر بود و اکنون  فاميل نامزدش حاضر شده  تا طويانه را به ١٢٠٠٠ هزار دالر کاهش دهد.

مشارکت رسانه هاى آزاد با سه تن از دختران بين سنين ٣٥ تا ٤٢ ساله که براى بازگشايى بخت به تعويذنويسان مراجعه نموده گفتگو نمود اما هيچ کدام آنها حاضر نشد  تا در گزارش از آنان نقل قول شود. دختران در بدل تعويذ بازگشايى بخت از دو هزار تا پنج هزار افغانى مى پردازند.

در همين حال،ملنگ ياسين  مراجعه پسران و دختران به وى را تاييد مى کند و مى گويد ” تلاش بنده گى ” خود را مى کند تا مشکل مردم حل شود.

خبرنگار مشارکت رسانه هاى آزاد ديده است که مراجعين حاجى محمد ياسين مشهور به  ملنگ   ياسين ، مقدار متفاوت پول ( از ٥٠ افغانى تا ١٥٠٠٠ افغانى) را  در بدل تعويذ به ملنگ ياسين داده اند.

اين در حالى است که به گفتۀ قاضى محمدحسن حقيار،  در اسلام براى رفع مشکل “دم و دعا” جواز دارد اما مراجعه به کسانی که “زير نام ملنگ و غيره ، دکاکين تعويذ نويسى دارند”، مجاز نيست .

همچنان وى در مورد همچو تعويذ ها می گوید  : ” نه تنها این که جواز ندارد بلکی نتیجه ای هم در پى نمى داشته باشد.”

طويانه ؛ عامل جنون

نيك محمد مردى حدود هفتاد ساله است که به دليل عدم توانايى پرداخت طويانه، دچار بيمارى شديد روانى شده و از بيش از چهار سال به اين طرف در مرستون کابل زندگى مى کند.   

يک تن از مشمولين مرستون که نخواست نامش در گزارش ذکر شود مى گويد، نيک محمد به دليلى دچار مشکل روانى شده که خسرش  طويانه زياد طلب کرده و نامزدش بعد از آن که او توان پرداخت طويانه را نداشت، با کسى ديگرى ازوداج کرده است. 

اما نيک محمد که در جريان صحبت مى لرزيد و عصبانى به نظر مى رسيد  ، گفت که هيچ چيزى به ياد ندارد.

وى مى گويد :”حافظه ام به جاى نيست، هيچ چيز را به ياد ندارم و هيچ را نمى دانم، سرم درد مى كند، گاهى اوقات به يادم مييه كه بعضى ظلم ها در حقم كرده، هر لحظه فكر مى كنم  كه عروسى كرده ام.  در اين فيته ( کست ) همه چيز را گفته ام كه نامزدم يا زنم كجاست.”

وى کست را در دست داشت اما نخواست که آنرا به مشارکت رسانه هاى آزاد بدهد.

طيبه الكوزى روانشناس كلينيكى شفاخانۀ صحت روانى کابل  مى گويد که مشکلات گوناگون چون اقتصادى ، تاخير در ازدواج ، محروم شدن از ازدواج وغيره عامل بيمارى هاى روانى شده مى تواند.

وى مى گويد ، با مواردى برخورده است که به دليل فسخ نامزدى ، هم  زن و هم شوهر دچار مشکل روانى شده است ، زيرا همچو جدايى ها طعنه هاى مردم  را در قبال مى داشته باشد و اين طعنه ها منجر به افسردگى در نزد افراد مى گردد.

تنش هاى خانوادگى

٢٣ در صد مصاحبه شونده ها به  مشارکت رسانه هاى آزاد گفته اند که طويانه سبب مشکلات بين خانواده ها مى شوند و ٩ در صد  ديگر به اين باور اند که طويانه عامل مشکلات براى دختر چون طعنه دادن ، لت و کوب ، محروم شدن از خانه پدر وغيره مى شود.

انيس گل زن ٦٨ ساله باشندۀ يكه توت شهر كابل مى گويد:” زمانى كه دختر برادرم را به پسرم  گرفتم، برادرم بالايم يک صد و پنجاه هزار افغانى طويانه گذاشت، او بالايم ظلم كرده و هيچ رحم بالايم نكرد. از شرم زمانه همه چيز بريش پوره گرفتم ، اما او دخترش را خشك و خالى به خانه ام روان کرد.”

 به گفته او به همين دليل اكنون مناسبات او و برادرش خراب شده ؛ پسرش نيز خانمش را در خانه قيد كرده و از رفتن  به خانۀ پدرش ممانعت مى کند.

او مى گويد:” من با هزاران دزدى و گرگى پول عروسى و طويانه را آماده كردم و به برادرم دادم، اما حالى مناسباتم با او كاملا خراب شده است. “

اين در حالى است که عروسى دختر انيس گل نيز در اين اواخر انجام شده و او نيز از دامادش يک صد و پنجا هزار افغانى طويانه اخذ کرده است.

انيس گل که زن بيوه مى باشد ، در اين رابطه گفت :” مه ١٥٠ هزار گرفتم، اما آن را دوباره بالاى خود دخترم مصرف كردم، ٢٥ جوره لباس، سيت طلا، ظروف آشپزخانه و غيره به خانه اش خريدم.”

مسوولين کميسيون مستقل حقوق بشر افغانستان نيز طويانه را معضل بزرگ اجتماعى عنوان نموده ، مى گويند که طويانه عمده ترين عامل خشونت هاى خانوادگى و خشونت عليه زنان مى باشد.

لطيفه سلطانى هماهنگ كننده بخش حقوق زن در کميسيون مستقل حقوق بشر افغانستان مى گويد:”بررسى هاى كميسيون نشان مى دهد كه تعدادى از خانم هايى كه به اين كميسيون مراجعه مى كنند ، بخشى از مشكلات خانوادگى شان از طويانه منشاء مى گيرد.”

به  اساس معلومات منبع، از سال گذشته تا كنون حدود ١٦٠ خانم به خاطر مشكلات خانوادگى ناشى از اخذ طويانه ، به اين كميسيون شكايت نموده اند .

پروين رحيمى مسوول حمايت حقوق زنان در دفتر ساحوى  کميسيون مستقل حقوق بشر افغانستان در کابل می گويد که  طويانه تاثير مستقيم بالاى روابط خانواده ها داشته مى تواند.

او مى گويد : ”  زمانى خانواده داماد مقدار پول را مى پردازد و عروس را خانه مى آورد از او به حيث برده استفاده شده و هر قدر پول از جانب خانوادۀ عروس زيادتر اخذ گردد ، به همان اندازه عروس در خانواده خسر محدود شده  ، مورد لت و كوب قرار گرفته و مورد طعنه و خشونت قرار مى گيرد.”

فرار دختران از منزل

حدود سه در صد مصاحبه شونده ها به مشارکت رسانه هاى آزاد گفته اند که  مشکل طويانه و مصارف گزاف عروسى ها سبب انحرافات اخلاقى جوانان و فرار دختران از منزل مى شوند.

شبانه باشندۀ شهر کابل که ٢١ سال عمر دارد می گوید:” شش ماه قبل با پسر دلخواهم نامزد شدم، فامیلم بالایم یک لک افغانی طویانه و مبلغ پانزده لک افغانی مهریه گذاشتند، نامزدم که در اردوی ملی کار می کند، توان پرداخت این مبلغ را نداشت بناً از خانه فرار کردیم.”

وى گفت که بعد از فرار ١٤ روز را در يکى از خانه هاى امن سپرى کرد و سرانجام به تاريخ ٢٥ سرطان سال جارى عقد نکاح وى با نامزدش در محکمه فاميل ولايت کابل صورت گرفت. دیبا ایوبی وکيل مدافع شبانه می گوید:”   شبانه شش ماه قبل به رضایت فامیل ها با محفوظ نام نامزد شد، اما فامیل شبانه مبلغ یک لک افغانی بالای شبانه طویانه و پانزده لک افغانی مهریه تعیین کرده بودند، چون محفوظ توان پرداخت این مبلغ را نداشت و از جانب دیگر  مادر شبانه می خواست به علت ضعف اقتصاد محفوظ ، فسخ نامزادی نموده و شبانه را به پسر عمه اش عقد نماید. بعد شبانه با نامزدش ازخانه فرار نمودند. اکنون دوسیه آنان طی مراحل شده و امروز( ٢٥ سرطان )  منتظر برگزاری عقد نکاح این دوجوان در محکمه فامیلی استیم.”

محمدنسيم ٣٤ ساله باشندۀ خيرخانۀ شهر کابل ،مى گويد که چهار سال قبل نامزد شده اما به دليل اين که توان پرداخت طويانه ( ٤٠٠ هزار افغانى ) را ندارد ، تا حال عروسى نکرده است .

وى که شغل راننده گى دارد ، مى گويد، به دليلى که نتوانسته عروسى کند ، خسرش با او رفتار خوب ندارد و حتى اجازه نمى دهد که به خانه او برود.

به گفته او، نامزدش از اين روش پدرش به تنگ آمده و چندين بار به وى گفته است که هر دو به جاى ديگرى فرار کنند .

اما نسيم مى گويد که امکانات فرار چون جاى بود وباش و غيره نيز براى آنها مهيا نيست .

قابل ذکر است که سه تن از جمع دو صد  مصاحبه شونده گفته است  که طويانه عامل خشونت ها نمى شوند اما حدود بيست در صد آنها در اين مورد اظهار نظر نکرده اند.

عوامل اخذ طويانه

٢٦ در صد  مصاحبه شونده ها عدم آگاهى از دين مبين اسلام و قوانين نافذه کشور و بى سوادى را عامل اخذ طويانه خوانده اند اما ٢٤ در صد  آنها  گفته اند که مردم به دليل رواج از گذشته ها، طويانه مى گيرند.

اما ١٢ در صد گفته اند که برخى مردم به دليل رقابت با ديگران طويانه مى گيرند  و ده در صد آنها مى گويند که برخى مردم از پول طويانه در رفع مشکلات اقتصادى استفاده مى کنند.

همچنان به گفته شش در صد مصاحبه شونده ها ،برخى مردم فکر مى کنند که طويانۀ زياد قدر دادن به دختر است و حدود دو در صد ديگر مى گويند که برخى مردم به دليل داشتن وضعيت خوب اقتصادى حاضر به پرداخت پول زياد طويانه مى شوند و پول هنگفت را در مراسم عروسى هزينه مى کنند.

يک تن گفته است که مردم به خاطر جهيز طويانه مى گيرند اما حدود ١٩ در صد مصاحبه شونده ها  در اين مورد اظهار نظر نکرده اند .

پيشنهاد ها براى حل اين معضل

بلند بردن سطح آگاهى مردم در مورد  حرام بودن طويانه و مشکلات ناشى از آن  از سوی ملا امامان، وزارت ارشاد ، حج و اوقاف ، رسانه ها و بزرگان قوم ؛ توسل به اساسات شرعى در اجراى تمام مراسم ازدواج، رعایت اعتدال در مصارف  وجلوگیری از اصراف، مشخص کردن مبلغ کم براى طويانه و ساير مصارف عروسى ها از سوى دولت ، نهايى شدن طرح قانون مصارف ازدواج و  اقدامات لازم از سوى فعالان حقوق بشر و متنفذين قومى از پيشنهادات مصاحبه شونده ها براى رفع اين معضل مى باشد.

وزرات عدليه براى جلوگيرى از طويانه و مصارف زياد در مراسم ازوداج  طرح قانون را در سال ١٣٨٩ تهيه  و به شوراى وزيران فرستاده است  اما تا حال از سوى شوراى وزيران تصويب نشده است.

 در اين طرح که يک نسخه آن در اختيار مشارکت رسانه هاى آزاد قرار گرفته،  آمده است که  اولياء و اقارب عروس نمى توانند به مناسبت ازدواج يا عروسى دختر،  پول و يا امتعه ديگرى به نام  (طويانه ، شيربها، ولور، قلين، گله، پيشكش ، جهيزيه) و امثال آن از داماد يا خانواده اش مطالبه نمايند.

اما در ماده نهم اين طرح تصريح شده است که  داماد و يا  اولياء و اقارب او مى توانند به رضا و رغبت خويش بدون تقاضاى فاميل عروس،  مبالغى را به منظور تهيه جهيزيه به جانب عروس بپردازد.  

در ماده يازده هم اين طرح ٢٣ ماده يى آمده است که مهر بعد از تعيين حق شخصى عروس بوده ، هيچ کس به جز از عروس در آن حق تصرف را ندارد و نمى توان مصارف محافل عروسى ، لباس عروس ، ظروف و لوازم منزل مورد استفاده عروس يا جهيزيه را در مهر محاسبه نمود.

در مورد مصارف عروسى  در اين طرح آمده است که تعداد مهمانان در محافل شيرينى خورى بايد بيش از ٣٠٠ نفر و تعداد مهمانان در مراسم عروسى بايد بيش از ٥٠٠ تن نباشد و همچنان ارزش يک خوراک غذا بايد بلند تر از ٤٠٠ افغانى نباشد .

در طرح آمده است که  هوتل ها بايد اين مواد را در نظر گيرند.

اين در حالى است که در حال حاضر در برخى عروسى ها ، تا حدود دو هزار تن شرکت مى کنند و غذاى داراى بلند ترين قيمت ( يک خوراک تا حدود ١٥٠٠ افغانى ) صرف مى شود . همچنان برخى مردم پول جهيز را در مهر محاسبه مى کنند.

عبدالمجيد غنى زاده رييس بخش قوانين مدنى انستيتيوت امور قانون گذارى وزارت عدليه مى گويد که اين طرح در سال ١٣٨٩ تهيه و  جهت طى مراحل به ادارۀ امور و دارالانشاى شوراى وزيران ارسال گرديد .

وى گفت که اين طرح در سال ١٣٩٠ بازنگرى شد و سپس  به كميتۀ قوانين شوراى وزيران محول گرديد و به اساس تصميم اين کميته  براى بررسى اين طرح کميته اى متشکل از علماى جيد کشور و وزير عدليه  تحت رياست رييس جمهور ايجاد گرديد .

غنى زاده مى گويد که کار اين طرح بنا بر مصروفيت هايى که رييس جمهور دارد تا حال به تاخير افتاده است.

با تماس هاى مکرر مشارکت رسانه هاى آزاد با ادارۀ امور و دارالانشاى شوراى وزيران ، اين اداره معلومات در مورد اين طرح ارايه نکرد.

اما  فوزيه امينى رييس حقوق وزارت امور زنان ضمن اين كه طويانه را از لحاظ قانونى و شرعى مردود و آن را فروش دختران مى خواند، مى گويد که کار روى اين طرح جريان دارد و “بدون شک با تغييرات اندک تصويب خواهد شد.”

اما  لطيفه سلطانى مسوول هماهنگ كننده كمسيون مستقل حقوق بشر افغانستان در حالى که طويانه را عامل خشونت هاى خانوادگى مى داند اما مى گويد : “قانون مصارف گزاف برگزارى عروسى ها، برخلاف قانون اساسى بوده ، چون محدود ساختن آزادى هاى مردم خلاف قانون اساسى مى باشد. بناء اين موضوع حقوق و آزادى هاى اساسى مردم را محدود مى سازد.”

به گفته او،  خواست كميسيون حقوق بشر ، از دولت افغانستان و ديگر نهاد هاى ذيربط  اين است تا زمينه براى بلند بردن سطح آگاهى مردم از حقوق شان را مساعد سازد تا خود مردم اضرار طويانه و مصارف بيجا در عروسى ها  را دانسته و از آن دورى کنند.

با اين حال ، پوهندوى عبدالظاهرداعى استاد پوهنځى شرعيات پوهنتون كابل مى گويد که گرفتن طويانه از  ديدگاه شريعت اسلامى، حرام است ، زيرا گرفتن پول به عنوان طويانه در حقيقت انسان فروشى است و فروختن انسان حرام مى باشد.

به گفته وى، برخى مردم فرق بين مهر و طويانه کرده نمى توانند ؛ درحالى که  مهر حق دختراست و طویانه پول حرام است که پدر دختر، از دامادش مى گیرد.

علماى دين مى گويند که کمترين حد مهر ١٠ درهم شرعى معادل ( ٤،٢٥  گرام طلا ) تعيين شده است .

 به گفتۀ آنها،  بلندترين حد مهر مشخص نشده اما به اساس فرمودۀ پيامبر اسلام حضرت محمد مصطفى ( ص ) ،  بهترین ازدواج ها آن است که آسان و با کمترين مصرف انجام شود.

داعى مى گويد :” مشكلى كه در افغانستان وجود دارد اين است كه  دختران به نام شيربها، طويانه و يا ولور فروخته مى شوند. در مجموع اين موضوعات از عصر جاهليت در قبل از اسلام بوده است كه تا كنون رواج دارد.”

وى آگاهى مردم از احکام شريعت اسلامى در مورد مهر و طويانه را ضرورى دانسته و مى گويد که کارکردهاى وزارت ارشاد ، حج و اوقاف در اين راستا کافى نمى باشد.

اما مولوى عبدالمالك ضيايى رييس عمومى مساجد و حسينيه هاى وزارت يادشده  مى گويد که  در سطح كشور ١٢٠ هزار مسجد، حسينيه و تكيه خانه وجود دارد که امسال از طريق آن طى ٢٠ خطبه در مورد طويانه و پيامدهاى منفى آن به مردم آگاهى داده شده است .

مشارکت رسانه هاى آزاد که متشکل از آژانس خبرى پژواک، کليد گروپ، روزنامه هشت صبح و موسسه نشراتى سبا مى باشد، در بخش فساد اداری و نقض حقوق بشری گزارش های تحقیقی تهیه مى کند.

Visits: 159

موضوعات مرتبط

تماس با ما

ارسال گزارش

آژانس خبری پژواک علاقمند است تا گزارش های شما را نشر کند. در صورت تمایل با کلیک کردن بر روی این لینک با ما تماس بگیرید.

اپلیکیشن موبایل پژواک

اپلیکیشن پژواک را بر روی تلفن هوشمند خود نصب کنید تا آخرین خبرهای ما را دریافت کنید. بیشتر