حکومت افغانستان، در حمایت از نشست علمای دینی افغانستان و به پاسخ به درخواست آنها، در آخر هفتۀ گذشته به مدت هشت روز آتش بس یکطرفه اعلام کرد؛ حکومت گفت که این اقدام، پاسخی به مطالبات مردم در بارۀ صلح است و قدمی برای رسیدن به آرامش و ثبات دایمی. بعد از دو روز انتظار شهروندان، سرانجام طالبان نیز آتش بس سه روزه اعلام کردند، که به گفتۀ آنان در روزهای عیدفطر عملی خواهد شد. شهروندان افغانستان، از اقدام هردوجانب با گستردگی تمام استقبال کردند؛ هرچند که میزان انتظار موافقت از سوی مخالفان مسلح، پایین و کمرنگ به نظر می رسید.

پیش قدم شدن حکومت در اعلام طرح آتش بس یکطرفه، علاوه برحمایت های بین المللی، مورد استقبال گستردۀ مردم قرار گرفت و امیدواریهای شهروندان  در تجربه روزهای عاری از خشونت را تشدید کرد. اکنون و اعلام آتش بس از سوی مخالفان مسلح، می تواند مردم را اندکی بیشتر به قطع خشونت ها و رسیدن به صلح امیدوار کند.

بدون تردید، تصمیم در مورد اعمال آتش بس از هردو جانب، می تواند یک استراتیژی “برد- برد” تلقی شود و قدمی مهم برای تحقق آرزوهای مردم در مورد صلح و آرامش باشد.

 

چرا حکومت اتش بس اعلام کرد؟

بیش از دو هزارعالم دینی از نقاط مختلف افغانستان که در اواسط هفتۀ گذشته درکابل گرد هم آمده بودند، جنگ مخالفان علیه حکومت افغانستان را ناجایز و خلاف شریعت اعلام کردند و خواهان برقراری آتش بس از سوی دو طرف جنگ به منظور دستیابی به صلح دایمی شدند؛ حکومت وحدت ملی در اواخر هفتۀ گذشته، پیش قدم شد و درحمایت از این فتوا و خواست علمای دینی، به مدت هشت روز آتش بس اعلام کرد و به نیروهای مسلح کشور دستور داده شد تا در ایام برقراری اتش بس، ضمن آمادگی کامل برای دفاع، مصروف رسیدگی کمک رسانی به خانواده هاى شهدا، آسیب دیدگان و مردم نیازمند شوند.

هرچند اکثر شهروندان از دریافت پاسخ موافق از سوی مخالفان مسلح چندان امیدوار نبودند؛ اما اعلام آتش بس سه روزه از سوی مخالفان مسلح، تاحد زیادی امیدواری ها برای قطع جنگ را در کشور دوباره برانگیخته است. سوالى که در ذهن شهروندان از زمان اعلام آتش بس از سوی حکومت بارها تکرار شده، این است که چرا حکومت دست به چنین اقدامی زد و آیا این اقدام، نتیجه و پیامد مثبت برای حکومت به عنوان یک طرف جنگ خواهد داشت؟

 

پاسخ های متفاوت به این سوال داده شد که جمع بندی آنها چنین است:

1. مخالفان مسلح به نام جهاد و شریعت سالهاست که مرتکب خشونت می شوند و برای جنگ و خشونت های مسلحانۀ خود، دست به توجیهات شریعی می زنند و حکومت افغانستان را غیر دینی و وابسته وانمود می کنند. هرچند روابط حکومت با متولیان امور دینی درافغانستان بسیار نزدیک است؛ ولی با این هم، تبعیت از خواست علمای دینی مبنی بر اعمال آتش بس، می تواند به وضوح این ادعا را رده نموده و منجر به تقویت بیشتر پایگاه های حکومت و تضعیف حربه های توجیهی مخالفان شود.
2. مردم افغانستان با اکثریت قاطع، از ارزشهای دینی و به صورت تبعی از علمای دینی پیروی می کنند؛ مخالفت مخالفان مسلح با این خواست که از سوی جمع کثیری از علما مطرح شد، می تواند به گسترۀ مخالفت های مردمی علیه طالبان و سایر گروه های افراطی بیفزاید.
3. اعلام اتش بس یکطرفه، یک اقدام تاکتیکی هم به حساب می رود که درصورت مخالفت مخالفان، نتیجۀ آن، تشدید انزجارها و فشارهای بین المللی علیه مخالفان است و آنها را بیشتر آشتی ناپذیر معرفی می کند.

 

نتایج و پیامدهای آتش بس برای طرفین جنگ

اعلام آتش بس از سوی حکومت، باهر پاسخى که از سوی مخالفان روبه رو می شد، یک برد استراتیژیک برای حکومت به حساب می رود؛ هرچند به نظر می رسد مخالفان مسلح، برای کاهش تبعات ناشی از عدم موافقت با درخواست آتش بس، ناگزیر به اعلام سه روزۀ آن شدند، اما بااین هم ضرر نکردند و این اقدام، از هردوجانب می تواند اتخاذ یک تصمیم برد- برد تلقی شود.

بدون تردید، اعلام آتش بس از هردوجانب می تواند یک تجربۀ نسبتا شیرین برای تمام مردم افغانستان باشد و یکبار دیگر حس شهروندان را برای داشتن آرامش و صلح پایدار تقویت و تشدید کند. از طرف دیگر، اگر طالبان دوباره در نقض آتش بس و آغاز جنگ پیش قدم شوند، با نفرت و انزجار بیشتر و گسترده تر مردم روبرو خواهند شد.

از سوی دیگر، طالبان که بارها اعلام کرده اند برای جنگ مجبور شده اند، اکنون با این پاسخ دشوار روبه رويند که با اعلام آتش بس مشروط و موقت حکومت، چگونه باید برخورد کنند؟ در صورت پیش قدم شدن برای جنگ، به مردم بیشتر چه خواهند گفت و برای این انتظار مردم که آتش بس تمدید شود، چه پاسخی ارایه خواهند کرد؟

درهر صورت، اکنون توپ صلح و آرامش در میدان طالبان است و مردم منتظراند تا نظاره کنند که طالبان و حامیان آنها، چه تصمیمی خواهند گرفت.

 

يادداشت: این مقاله بيانگر نظر نویسنده است، پژواک در قبال آن مسووليتى ندارد.

Visits: 0