طرح رشته­ بندی، از جمله طرح­های نانوشته به هدف بهبود کیفیت آموزش در کشور مطرح شده است. موضوعی که از مزایا و معایب بسیاری برخوردار است و با توجه به شرایط جغرافیایی خاص افغانستان، نیاز به تأمل بیشتر دارد.  با این حال، سؤال اساسی این است که طرح رشته­بندی، با توجه به شرایط ناجور آموزشی کشور، چقدر بر بهبود کیفیت آموزشی، مؤثر خواهد بود؟

این طرح با توجه به ملاک­های استعداد، علاقه، نیاز شغلی آینده و امکانات کشور در رشد سریع اقتصاد، پاسخ به نیاز بازار کار، بهبود کیفیت در سطوح مختلف آموزشی و به طور کل، هدایت تحصیلی نسل آیندۀ افغانستان مؤثر اند؛ زیرا رشته­بندی با توجه به شناخت کامل از استعداد و علائق شاگردان و نیازها و امکانات جامعه انجام می­شود؛ تا نیروی انسانی متخصص تربیت گردد و به نیازهای اساسی بازار کار پاسخ دهد. برعلاوه، طرح رشته­بندی فرصت مطالعۀ خودی بیشتری را جهت ابراز استعدادها برای شاگردان فراهم می­آورد. شاگردان با انتخاب رشته­های تحصیلی، با کمک مشاوران آموزشی-تحصیلی در دورۀ ثانوی، اندوخته­های علمی بیشتری را کسب و تجربه خواهند کرد.

به این ترتیب، حجم کم مقدار محتوأ، امکان موفقیت مطالعه در رشتۀ تحصیلی برای شاگردان را بیشتر می­سازد. در صورت توفیق تطبیق طرح رشته­بندی با هماهنگی بازارکار، وزارت معارف نقش مهمی در بهبود کیفیت آموزش و رشد اقتصاد کشور بازی خواهد کرد. اما از آنجا که نیاز آیندۀ بازار کار متمرکز بر سیاست کلان اقتصادی کشور است و تا حال پیش­بینی دقیقی از این موضوع صورت نگرفته،  طرح رشته­بندی با مشکلاتی روبرو خواهد بود. نیاز است تا آمار و نوعیت شغل­های آینده و نیاز بازار کار افغانستان، به بررسی گرفته شود؛ تا هدایت تحصیلی به هدف بهبود کیفیت آموزش در کشور، درست انجام شود.   

همچنان، از تجارب کشورهای جهان، جهت سازگارسازی طرح رشته­بندی با وضعیت جغرافیای افغانستان، به گونۀ دقیق و درست استفاده گردد. غفلت نسبت به تجارب عملی رشته­بندی نظام­های آموزشی کشورهای خارجی، معارف افغانستان را بیش از پیش در معرض بحران نوین معارف قرار خواهد داد. مسئولیت این کار مهم، متوجه مسئولان است که در این مورد غور و وارسی بیشتری انجام دهند تا اشتباهات بقیه کشورها در افغانستان تکرار نگردد و از دستاوردهای مثبت نیز استفادۀ بهتر صورت گیرد.

 از سوی دیگر، اگر وضعیت بد آموزش در کشور به همین منوال ادامه یابد، طرح رشته­بندی هیچ گونه تأثیری بر رشد سریع اقتصاد، بهبود کیفیت آموزش و پاسخ به نیاز بازار کار افغانستان نخواهد داشت. برعکس، پیامدهای منفی تحصیلی، شغلی، تورم تشکیلاتی و مالی را بیشتر در پی خواهد داشت، که شاهد وضعیت بحران حاد کمیت آموزشی نیز در کشور خواهیم بود. و به طور قطع، پیامدهای منفی طرح رشته­بندی، اطفال و نوجوانان افغانستان را متأثر ساخته و فرصت­های تحصیلی مطلوب را از آن­ها خواهد گرفت. با این وجود، بر سیاستگذاران آموزشی و طراحان طرح رشته­بندی است، که چطور می­توانند از پس این موضوع مهم برآیند و براى نسل­های آینده برنامه­ریزی نمایند.

يادداشت: این مقاله بيانگر نظر نویسنده است، پژواک در قبال آن مسووليتى ندارد.

Views: 5