درسال جاری خورشیدی- علی رغم استمرار جنگ و خشونت- افغانستان شاهد بعضی تحولات مثبت اقتصادی بود که در کشور جنگ زده اى مثل افغانستان، اتفاق امیدوار کننده به حساب می رود. بعضی از این تحولات، ممکن است نتایج آنی و کوتاه مدت نداشته باشد، ولی می تواند به سرنوشت سیاسی، اقتصادی و امنیتی افغانستان درآیندۀ نزدیک اثرات مثبت و کلانی به جا بگذارد.

بعضى دیگر از این دستاوردها، نتایج مثبت و فوری در زندگی مردم دارند، هرچند که نتواند به نیازهای اکثر مردم پاسخ کامل بدهد، ولی نشان میدهد که افغانستان با تمام توان در برابر یک جنگ گستردۀ تحمیلی، به خوبی ایستادگی کرده و به سمت درست و مسیر روشن به پیش می رود. صادرات افغانستان درسال جاری، شاهد رشد درخشان بود و سکتور صنایع داخلی نیز شاهد جهش و حرکت مثبت بود، بخشی از پلان های اقتصاد منطقه ای از طریق افغانستان، رسما درکشور ما افتتاح شد و مسیرهای بیشتر ترانزیتی و تجارتی فرا راه کشور محصور به خشکۀ ما فراهم گردید.

در نوشته پیش رو، به چند مورد برجسته از تحولات و دستاوردهای اقتصادی افغانستان درسال ١٣٩٦ پرداخته شده است:

افتتاح تاپی و ملحقات آن در افغانستان:

پروژه تاپی عملا در ماه دلو سال جاری در شهر هرات، با حضور مقامات رهبری هرچهار کشور عضو این پروژه افتتاح شد. پروژه تاپی با هزینه مجموعی بیش از ٢٢ میلیارد دالر، یکی از بزرگترین پروژه های منطقه يی است که سود مالی، فواید سیاسی، اجتماعی و امنیتی فراوان برای مردم افغانستان دارد.

تخمین می شود سالانه افغانستان بین ٤٠٠ تا ٥٠٠ میلیون دالر هزینه ترانزیتی از این پروژه دریافت کند و علاوه برآن، سالانه ٥٠٠ الی ١٥٠٠ متر معکب گاز به دست آورده و هزاران شغل نیز به شکل مستقیم و غیر مستقیم نیز ایجاد خواهد شد. درکنار تاپی، پروژه های فایبر نوری، خط آهن، برق ٥٠٠ کیلو ولت ترکمنستان به افغانستان و پاکستان نیز از همین مسیر عبور خواهد کرد، که سود قابل ملاحظه مالی- اقتصادی برای افغانستان خواهد داشت.

دهلیزهای جدید ترانزیتی و تجارتی:

دراین سال، علاوه بر پیشرفت های قابل ملاحظه در بهره برداری و بهرگیری از بندرچابهار، دو دهلیز ترانزیت هوایی نیز از افغانستان به کشور هند(کابل- دهلی، کابل- ممبی) افتتاح و به بهره برداری سپرده شد. همچنین، توافقنامه نهایی بهرده برداری از مسیر راه لاجورد، میان کشورهای عضو به امضا رسید و مقامات مسول حکومتی گفته اند که به زودی دهلیزهای هوایی دیگر میان افغانستان با چند کشور دیگر از جمله اندونیزیا، قزاقستان، امارات و… گشایش خواهد یافت.

همچنین ارتقای روابط بین افغانستان و ازبکستان و افغانستان ترکمنستان دراین سال، سهولت های بسیاری در تجارت و صادرات افغانستان به وجود آورده است که از جملۀ آن، فراهم شدن بازارهای بیشتر برای محصولات افغانستان درکشورهای آسیایی مرکزی و کاهش نرخ تعرفه های مالیاتی و گمرکی با این دوکشور و اتصال افغانستان به خطوط آهن منطقه يی می باشد.

خط آهن افغانستان ترکمنستان از مسیر تورغندی نیز در ماه دلوامسال افتتاح شد که بخشی از شبکه ملی خط آهن افغانستان و منطقه است و درعین حال، تجارت میان دوکشور از این طریق، بیشتر تسهیل و تسریع خواهد یافت.

مسیرهای ترانزیتی و تجارتی خشکه- آبی و هوایی که درسال جاری گشوده شده اند ویا آنان که در انتظار بهره برداری هستند، به صورت جدی سرنوشت اقتصادی افغانستان را بهبود خواهد بخشید و صادرات افغانستان را به گونۀ قابل ملاحظه يی ارتقا خواهد داد.

افزایش صادرافغانستان:

صادرات افغانستان درسال جاری، به شکل بی سابقه افزایش یافته است؛ برای اولین بار صادرات افغانستان نزدیک به نهصد میلیون دالر رسید و این تحول، گام مثبتی در راستای کاهش کسر بیلانس تجارتی افغانستان به حساب می رود. صادرات افغانستان درسالهای ١٣٩٤ و ١٣٩٥ ، ٥٧١ و ٦١٤میلیون دالر بود و امسال به دلیل تلاشهای مشترک سکتور عامه و خصوصی، به گونۀ بی پیشینه ای رشد کرده است و انتظار می رود در سال آینده، این مقدار به بیش از  ١.٥   میلیارد دالر برسد.

جلب و جذب سرمایه گذاری خصوصی:

هرچند میزان سرمایه گذاری سکتور خصوصی در سال جاری کمتر از مقدارسال گذشته است؛ اما باوجود تداوم جنگ، میزان سرمایه گذاری داخلی و خارجی در بخش های مختلف، به نیم میلیارد دالر رسید. افغانستان درهمین سال در بخش های مختلف اولویت های سرمایه گذاری، امتیازات خوب جهانی به دست آورد و در راستایی ایجاد قوانین، اصلاح آنها و ساده سازی پروسه های سرمایه گذاری، گام های برجسته ای برداشت. پیشبینی می شود سال آینده، سرمایه گذاری مخصوصا در بخش معادن تحرک چشم گیری داشت باشد.

رشد صنایع داخلی:

براساس گزارش منابع مسول و بانک جهانی، سکتور صنعت در افغانستان به استمرار سال گذشته رشد داشته است. بانک جهانی گفته است که سهم سکتور صنعت در تولید ناخالص داخلی افغانستان طی دوسال گذشته، به 4.8 درصد رسیده و وزارت صنایع و تجارت و سرمایه گذاری افغانستان  نیز اعلان کرده است که صنایع درسال ١٣٩٦ رشد بالای 20% داشته است.

رشد بخشهايی از سکتور زراعت:

بخش هايی از سکتور زراعت افغانستان نیز مثل سال گذشته رشد فراوان داشته است. به گونۀ مثال، تولید میوه تازه، زعفران، سویابین و… از بخش هايی هستند که از رشد قابل ملاحظه دراین سال برخوردار بوده است. زعفران افغانستان درسال جاری از 6.5 تن در سال ١٣٩٥ به 10.5 درسال جاری رسید که تقریبا رشد دوبرابری داشته است.

نتیجه گیری:

با وجود چالش های جدی فرا راه رشد سکتور اقتصاد افغانستان، از جمله تداوم جنگ تحمیلی و استفاده ابزاری از اقتصاد علیه افغانستان در پیشبرد این جنگ، تلاشهای سکتور عامه و خصوصی نتایج نسبتا خوبی داشته و انتظار می رود که درسال آینده، شاهد تغییرات و تحولات بیشتری در عرصه اشتغال زایی، جلب و جذب سرمایه گذاریهای داخلی و خارجی و رشد سریع بخش های مختلف خدمات و صنعت باشیم.

يادداشت: این مقاله بيانگر نظر نویسنده است، پژواک در قبال آن مسووليتى ندارد.

Views: 78