از آنجایی که نصاب تعلیمی، یکی از اجزای مهم و کلیدی در امر آموزش می باشد، داشتن یک نصاب تعلیمی خوب و جوابگو به نیازمندیهای معاصر میتواند نقش ارزنده در رشد و انکشاف تعلیمی و تربیتی یک جامعه ایفا نماید. در اکثریت کشورهای پیشرفته و رو به انکشاف جهان، نصاب تعلیمی معمولاً هرچند سال بعد به اساس تقاضای زمان و پاسخگویی به نیازمندیهای مردم تجدید و اصلاحات لازم در آن آورده می شود. معینیت سواد آموزی وزارت معارف هم با توجه به یک سلسله کمبوداتى که در نصاب قبلی وجود داشت و تقاضای مکرر مردم، به همکاری تخنیکی و مالی دفتر یونسکو در افغانستان، نصاب تعلیمی سوادآموزی را جدیداً طی دو سال گذشته انکشاف داده که توجه شما خوانندگان محترم را به معرفی مختصر آن جلب می نماییم.

نصــــاب تعلیمی جدید ســــــواد آمــــوزی، عمــــــدتاً در دو بخش مهم سواد آمــــــــــوزی عمومــــــی (Basic General Literacy) و سواد آموزی همراه با حرفه (Skill Based Literacy) تهیه گردیده است که کار انکشاف آن در اوایل سال ١٣٩٤ خورشیدی آغاز و در ابتدا یک چوکات نصاب تعلیمی جدید اماده گردید که در ١٤حمل ١٣٩٥ خورشیدی از طرف وزیر معارف تایید و امضاء گردید. به اساس این چوکات، نصاب تعلیمی جدید تمام موسسات و نهاد هايی که در عرصۀ سواد آموزی فعالیت می کنند، می توانند برای خود نصاب و مواد آموزشی تهیه نمایند. متعاقباً در هر دوبخش فوق الذکر، کار انکشاف نصاب و مواد آموزشی جدید آغاز گردید، که هر بخش آن ذیلاً به معرفی گرفته می شوند:

سواد آموزی عمومی (Basic General Literacy)

در بخش سواد آموزی عمومی؛ عمدتاً پنج کتاب انکشاف داده شده که قابلیت های خواندن، نوشتن و حساب کردن سواد آموزان را تقویت می بخشند. کار انکشاف مواد آموزشی در این بخش در ثور ١٣٩٥ توسط چهار گروپ کاری متشکل از کارمندان بخش نصاب و تربیه معلم معینیت سواد آموزی، کارمندان دفتر یونسکو و معلمین سواد آموزی تحت نظر متخصصین خارجی و داخلی آغاز و در ٢٤ دلو ١٣٩٥ از طرف وزیر معارف جمهوری اسلامی افغانستان امضاء شد و بعداً در حمل ١٣٩٦ خورشیدی به زیور چاپ تزئین گردید.  

1. کتاب اموزش قرآنکریم (پشتو و دری): درس های کتاب آموزش قرآنکریم در چهار بخش ترتیب گردیده، که بخش اول آن معرفی شکل، صدا و حرکات حروف در ابتدا، وسط و آخر کلمات می باشد؛ بخش دوم آن معرفی و کاربرد سکون؛ بخش سوم آن معرفی همزه؛ و بخش چهارم آن روان خوانی سوره های قرآنکریم می باشد.
2. کتاب دری/پشتو سواد آموزی: ٨ فصل، ٤٠ درس و ١٩٠ صفحه دارد، که در درس های آن فعالیت های متنوع و متعددی در نظر گرفته شده است؛ تا سواد آموزان بتوانند با انجام این فعالیت ها به قابلیت های خواندن و نوشتن دست یابند. در این کتاب از میتود صدا شناسی، برای معرفی صداهای زبان دری و پشتو استفاده شده است.
3. کتاب ریاضی سواد آموزی (پشتو و دری): دارای ٢٢ درس و ٩١ صفحه می باشد، که عمدتاً خواندن و نوشتن اعداد از یک رقمی الی پنج رقمی، عملیه های چهارگانه، استفاده از ماشین حساب، معرفی کسر، اشکال هندسی و واحدهای اندازه گیری را در خود دارند.
4. کتابچه ارزیابی سواد آموز برای کتاب های دری و ریاضی (پشتو و دری): این کتابچه به منظور سنجش و ارزیابی یادگیری سواد آموزان در مراحل مختلف طراحی شده، که مجموعاً شامل ٢٠ ارزیابی می باشد. از این جمله ١٢ ارزیابی برای کتاب دری/پشتو سواد آموزی و متباقی ٨ ارزیابی برای کتاب ریاضی سواد آموزی اختصاص داده شده است.
5. رهنمای تدریس کتب سواد آموزی (پشتو و دری): در این رهنمای مختصر، تلاش شده است تا به صورت خلاصه کتب جدید سوادآموزی، اهداف و شیوه های تطبیق فعالیت ها، پلان تعلیمی و کتابچۀ ارزیابی سوادآموزان معرفی شود.

سواد آموزی همراه با حرفه (Skill Based Literacy)

برنامه سوادآموزی همراه با حرفه، به اساس سروی نیازسنجی که اخیراً از طرف معینیت سوادآموزی به همکاری تخنیکی و مالی دفتر یونسکو راه اندازی گردیده بود، به منظور مرتبط ساختن سواد با انکشاف مهارتهای عملی، که منتج به سهم گیری فعال سوادآموزان در رشد اجتماعی و اقتصادی کشور می شود، طراحی گردید. ماهیت این برنامه طوری است که سوادآموز در آن، علاوه بر آموختن قابلیت های خواندن و نوشتن، یک حرفۀ عملی را نیز فرا می گیرد تا با استفاد از آن، بتواند در زندگی خویش تغییر مثبت را تجربه نموده، در بهبود اقتصاد خویش و جامعه سهم فعال داشته باشند.

قرار است در برنامۀ سوادآموزی همراه با حرفه برای ٨ حرفه کتاب ها انکشاف داده شوند، که از آن جمله برای ٤ حرفۀ ذیل کتابها آماده گردیده و کار چاپ آنها در جریان می باشد:

1. خیاطی
2. زنبور داری
3. مرغ داری
4. محصولات لبنی

برای چهار حرفۀ ذیل مواد آموزشی در حال انکشاف است که به زودترین فرصت آمادۀ چاپ خواهد شد:

1. صحت اساسی و کمک های اولیه
2. پرورش ماهی
3. کشت سبزیجات
4. آغاز تجارت شخصی

ویژه گی های نصاب تعلیمی جدید سوادآموزی

تلاش صورت گرفته است که در نصاب تعلیمی جدید سواد آموزی، کمی ها و کاستی های نصاب سابقه مرفوع گردد و با نصاب های معیاری در جهان همخوانی داشته باشد. این نصاب تعلیمی جدید سواد آموزی، در مقایسه با سایر نصاب ها ویژه گی های زیادی دارد که عمده ترین آن قرار ذیل می باشند:

1. قابلیت محور: در این نصاب تعلیمی تلاش شده است تا به کسب قابلیت ها نسبت به حفظ محتوا بیشتر توجه صورت گیرد؛ زیرا که در نصاب سابقه و دیگر نصاب ها بیشتر به محتوا تاکید صورت گرفته است.
2. فعالیت محور: در نصاب تعلیمی جدید سواد آموزی، نسبت به دیگر نصاب ها تعداد زیادى از فعالیت ها جابجا گردیده است که این فعالیت قابلیت های خواندن، نوشتن و حساب کردن سواد آموزان را تقویت می بخشد.
3. شاگرد محور: در نصاب تعلیمی جدید سواد آموزی، سواد آموز نسبت به معلم بیشتر فعال است و معلم، تنها نقش یک تسهیل کننده را ایفا می نماید.

نصاب تعلیمی جدید سواد آموزی، نخستین نصاب در سطح کشور است که با ویژه گی های فوق الذکر طراحی گردیده و برای یک سال جاری، بطور ازمایشی در کورس های سوادآموزی تطبیق خواهد شد. از تمام معلمین و همکاران محترم سوادآموزی خواهشمندیم که در عرصۀ غنامندی هرچه بیشتر این مواد آموزشی، در جریان پروسۀ تطبیق آزمایشی آنها معینیت سواد آموزی وزارت معارف را همکاری نموده نظریات و پیشنهادات خویش را در این زمینه با ما شریک نمایید. مؤسساتى که در عرصۀ سوادآموزی فعالیت دارند، میتوانند از این نصاب تعلیمی جدید، در کورس های خویش استفاده نمایند و جهت دریافت سافت این کتب، به معینیت سوادآموزی وزارت معارف مراجعه کنند.

يادداشت: این مقاله بيانگر نظر نویسنده است، پژواک در قبال آن مسووليتى ندارد.

Visits: 264