• درى
  • English
  • پښتو

User login

To prevent automated spam submissions leave this field empty.
MENU
  • کور پاڼه
  • خبرونه
    • دولت او سياست
    • امنیت او جرمونه
    • سوداګري او اقتصاد
    • ښوونه او روزنه
    • روغتیا
    • کرنه
    • بیا رغونه
    • کډوال
    • پېښې
    • دین او کلتور
    • ټولنه
    • ښځې
    • نوښت او ټکنالوجي
    • چاپېريال ساتنه
    • لوبې
    • اطلاعات
  • له موږ سره اړیکه
  • ګډون
  • وېډیوګانې
  • عکسونه
  • زموږ په اړه
f t g y r

لټون

وروستي خبرونه

  • په سمنګانو کې د ثبات او همپالنې ټيم په پلوۍ سلګونو کسانو لاریون وکړ
  • يو شمېر سناتوران: "ای ايس ای" د ناکامورا په وژنه کې لاس لري
  • ډنمارک: د سولې تړون په اساس به افغانستان کې د خپلو سرتېرو په اړه پړېکړه وکړو
  • "د پکتيا په ځينو کانونو کې غیر قانوني کیندنې کېږي"
  • په کندهار کې خبریالانې په کاري ساحه کې له ستونزو سره مخ دي
  • د کرکټ نړيوال جام لپاره د افغانستان ١٩ کلنه لوبډله اعلان شوه
  • اروزګان کې له بېوزلو کورنيو سره د غنمو مرسته کېږي
  • ​هندوستان کې ٤٣ کسان په یوه فابریکه کې د اورلګېدنې له امله مړه شوي
  • بلخ کې د برېښنا پر پوروړو د برېښنا پرې کولو کمپاین پیل شو
  • د افغانستان کرکټ بورډ درېیو کارکوونکو برېتانيا کې پناه غوښتې ده

د پژواک خدمتونه

د ويډيو څانګه

ترانه صلح دری

نورې ويډيوګانې

د انځورونو څانګه

Previous وقفه وړاندې

نور انځورونه

غږيزه څانګه

  • Pajhwok- Audio Mines Gold Report - Afghanistan mineral and extractive industries news portal.mp3

نور غږونه

د ولس غږ کلتوري پروګرامونه

نور غږونه

د ټاکنو خبري پوښښ

د کانونو په اړه ځانګړې پاڼه

Afghan Peace Process Special Page

د رسنيزو خبرتياوو خدمتونه

Media Release
Media Release
افغانستان کې دملګري ملتونو دفتر: « د ښځو پراخ کډون تل پاتې سوله رامنځته کوي.»
په وسله واله جګړه کې د ملکي وګړو د ساتنې په اړه درې میاشتنی راپور د جنوري له لومړۍ څخه د مارچ تر ۳۱ نېټې پورې
د سولې د روانو هڅو په اړه د افغان سمون ټولنې دریځ
نور خبرونه

د پژواک د سوداګريزو اعلانونو خدمتونه

Click Here for more information

Daily Newsletter

Language
Sending Time (GMT / Kabul time)
 
 

خبر شريک کړئ

پژواک ستاسو له خوا د خبر شريکولو هرکلى کوي، خبري موضوع ددې ځاى په کېکاږلو سره شریکه کړﺉ

د افغانستان لنډه پېژندنه
د ولسي جرګې ټاکنې ١٣٨٩
د ۱۳۹۰ کال پارلمان و پېژنﺉ

ټاپي(TAPI) پروژه ولې اهمیت لري؟

د شاه محمود میاخېل لیکنه
Feb 26, 2018 - 19:39
Election Articles

د ټاپي پروژې مفکوره په ۱۹۹۰م کلونو کې رامنځته شوله او په دې پروژه کې بېلونو ډالرو پانګونې ته اړتیا وه چې دا ډول پانګونه د سیمه يیزو هېوادونو د وسې نه په هغه وخت کې بهر وه. هماغه و چې دوه نړیوالو د تېلو او ګازو کمپنیو چې یوه یې امریکایي UNOCAL نومېده او بله یې ارجنتیني Bridas  وه علاقه وښودله چې د ټاپي په پروژه کې پانګونه وکړي. اما په افغانستان کې د بې ثباتۍ، منطقوي رقابتونو او نیابتي جګړو له امله هغو کمپنیو په دغه پروژه کې پانګونه ونه کړه، ځکه پانګوال ترهغې پورې پانګونه نه کوي ترڅو په اوږدمهال کې خپلې ګټې ونه ګوري.

په افغانستان کې د ۲۰۰۱م کال له تحولاتو څخه وروسته بیا د دغې پروژې اهمیت باندې ډېر بحثونه وشول، ځکه هند او پاکستان د اقتصادي پراختیا لپاره انرژي ته ځانګړې اړتیا لري او ترکمنستان هم مجبوره دی چې خپل ګاز وپلوري. داکار ترهغې ناشونى دی ترڅو په افغانستان کې امن نه وي او د افغانستان حکومت باید په دغه پروژه کې شریک وي.

افغانستان، ترکمنستان، هند او پاکستان په ۲۰۱۰م کال کې یو هوکړه ليک لاسليک کړ  ترڅو د دې پروژې د عملي کولو لپاره زمینه مساعده شي. څلور واړه هېوادونه دې تفاهم ته ورسېدل ترڅو چې دوی په خپله په دغه پروژه کې پانګونه ونه کړي، دا پروژه عملي کیدلى نه شي. د کرزي د حکومت په وخت کې هم د دغې پروژې په هکله یو څه کار او خبرې وشوې، خو دا چې د هغه وخت حکومت خپله کافي توجه د دغې پروژې د عملي کولو لپاره ونه کړه، یا یې د فرصت نه ګټه وانخيستله او یاهم تخنیکي مهارت او یا سیاسي اراده یې نه درلوده، نو د دې پروژې کار لکه څرنګه  چې لازم و هغسې پر مخ نه و لاړ .

د جمهور ريیس اشرف غني حکومت د ابتدا څخه  خپله پاملرنه  سیمه ييزو همکاریو ته وقف کړه او دا یې وپتیله ترڅو چې دا سیمه په اقتصادي لحاظ سره وصل نه شي، په دې سیمه کې سوله نه شي راتلاى او د ټاپي پروژې ته یې ځانګړې پاملرنه وکړه. د پانګونې لپاره ترکمنستان، افغانستان، هند او پاکستان ژمنه وکړه چې په دغه پروژه کې به پانګونه کوي، ځکه دا د دوى لپاره حیاتي پروژه ده ترڅو په اقتصادي لحاظ دا هېوادونه وده وکړي.

کله کله مجبوریت هم ځینې هېوادونه همکارۍ ته اړ کوي، ځکه هند او پاکستان دا ډول انرژي د چین او یا بل کوم هېواد څخه  نه شي کولای چې لاسته راوړي. همداشان که دوی د نورو هېوادونو او یا نړیوالو کمپنیو په تمه لاس تر زنې کینې، بیا هم  دوی به هېڅکله دا پروژه عملي نه کړي. په داسې حال کې چې هند او پاکستان دواړه د اقتصادي پراختیا لپاره انرژي ته سخته اړتیا لري.

څلورو واړو هېوادونو د دغې پروژې د عملي کولولپاره، د اسیایي پراختیایي بانک څخه تخنیکي مرسته وغوښتله، ترڅو دغه بانک د یو منځګړي په توګه رول ولوبوي، تخنیکي مشورې ورکړي او یو داسې میکانیزم رامنځته کړي چې دا پروژه عملي شي. د اسیایي پراختیایي بانک د دې هېوادونو دا غوښتنه ومنله او داسې میکانیزم یې رامنځته کړ چې د دې څلورو هېوادونو دولتي او غیر دولتي کمپنۍ به پانګونه کوي او اسیایي پرمختیایي بانک به تخنیکي مرستې کوي. بالاخره دا اوونۍ د ټاپي پروژې افتتاح په رسمي توګه د افغانستان او ترکمنستان د جمهور ریيسانو، د پاکستان د صدراعظم او د هندوستان حکومت په خارجه چارو کې سټیټ وزیر له خوا په هرات ولایت کې وشوله.

په ټاپي پروژه  کې زیاته پانګونه د ترکمنستان  هېواد له خوا ده. د دې پروژې قرارداد دېرش کلن دى چې تقریبا لس بېلونه ډالره پرې لګول کيږي او هرکال به تقریبا درې دېرش میليونه متره مکعبه ګاز هند او پاکستان ته صادریږي. افغانستان هم کولای شي چې د دغه ګاز شپاړس سلنه وپلوري او افغانان ترې ګټه واخلي.
د دې پروژې مهمه ګټه افغانستان ته دا ده چې هرکال به یوازې د پایپ لاین د تېرېدو له امله، دا هېوادونه څلور سوه میليونه ډالره ورکوي او هم به زرګونو کسانو ته د کار زمینه مساعده شي. له ټولو څخه مهمه ګټه د دې پروژې دا ده چې  دغه پروژه د هرات، فراه، نیمروز، هلمند او کندهار  له ناامنه سیموڅخه تېرېږي او د دغو ولایتونو اوسېدونکو ته به ځانګړې ګټه ورسېږي.

په هرملحوظ چې وي، طالبانو هم د دغې پروژې د ساتلو لپاره ژمنه ښودلې ده. که دا پروژه په سمه توګه عملي شي، زه فکر کوم چې دا به افغانستان او هم د سیمې هېوادونو د ثبات او پراختیا لپاره مهم ګام وي. د سیمې دغه مهم هېوادونه به نور ونه غواړي چې افغانستان نا امنه شي، ځکه د دې هېوادونو اقتصادي ګټې به سره وتړل شي. څومره چې یوه سیمه په اقتصادي لحاظ سره وتړل شي، په هماغومره کچه د هغې سیمه امنیتي وضعیت ښه کیږي او اقتصادي پراختیا ته زمینه مساعدېږي.

يادونه: دغه ليکنه د ليکوال د نظر څرګندويه ده، پژواک يې مسووليت نه اخلي.

  • 1343 reads

نظر ورکړئ

More information about text formats

Plain text

  • No HTML tags allowed.
  • Web page addresses and e-mail addresses turn into links automatically.
  • Lines and paragraphs break automatically.
To prevent automated spam submissions leave this field empty.
Author’s brief introduction

شاه محمود میاخېل په ١٣٣٧ لمريز کال په کونړ کې زېږېدلى او خپلې زده کړې يې په افغانستان او پاکستان کې د ماسټرۍ تر کچې رسولې دي. نوموړي د امريکا له مشهورو پوهنتونونو  Stanford Harvard او NDU څخه د ښې حکومتولۍ، د قانون د حاکميت او رهبرۍ په برخه کې فيلوشيپونه ترلاسه او زده کړې يې کړې دي. مياخېل د کورنيو چارو وزارت د مرستيال، د ملګرو ملتونو سلاکار، د بلجيم د کمېټې مرستيال او د امريکا غږ خبريال په توګه دندې ترسره کړي او اوس په افغانستان کې د متحده ايالاتو د سولې د انسټيټيوټ مشر دى.

More posts by the Author

اعلانونه

Advertisement

About Us  |  Contact  |  Subscribe  |  Terms of Use  |  Google+

  • درباره ما
  • تماس-با-ما
  • اشتراک
  • شرايط استفاده از خدمات
  • زموږ په اړه
  • اړيکه
  • ګډون
  • خدمتونو-شرايط